Groeit de verontwaardiging binnen gemeenten?

Eerder deze week schreven we over de tweede golf in deze coronacrisis vanuit het perspectief van de gezondheidszorg. Deze golf geldt niet alleen voor zorgorganisaties. Ook gemeenten en andere overheidsinstanties zien de vraagtekens vanuit de burger en ondernemers groeien. Voor communicatieadviseurs bij gemeenten geldt net zo goed als in ziekenhuizen: ben je al voorbereid op deze tweede golf?

Wel weer de straat op?

Tot begin april hielden we het met elkaar vol: binnenblijven, samenwonen en niet op bezoek gaan. En als mensen wel naar het strand of de natuurgebieden gingen, accepteerden we dat toegangswegen en parkeerplaatsen met noodverordeningen werden gesloten. Dat houden we nog wel even vol. We zijn nog niet op het punt waar Italianen in verschillende steden zijn: we gaan gewoon de straat op.

Maar nu de paasdagen naderen en het weer mooi is, willen we naar buiten. Verder dan onze tuin. Het is al vaker gezegd: het is niet zo dat we gezamenlijk hebben besloten om als groep naar het park, het bos of het strand te gaan. Iedereen maakte dezelfde beslissing én toen werd het (te) druk. Wanneer je vanuit het overheidsapparaat te dwingend gaat verbieden, ga je voorbij aan de oprechte intentie die mensen hebben: naar buiten op 1,5 meter afstand.

Hoe ga je om met groeiende verontwaardiging als we blijven verbieden? Wil je extra en harder gaan straffen of moet je positief gedrag waarderen?

Wel weer je winkel open?

We begrepen met z’n allen dat de economie even tot stilstand gebracht moest worden. En nee, de Nederlander begrijpt best dat je niet ‘Trumpiaans’ kan beloven dat de economie na Pasen weer volledig draait. Steeds luider zijn de stemmen van hen die vinden dat de economie niet ten koste van alles voor jaren kapot gemaakt moet worden. Een recessie, zo wordt gezegd, is desastreuzer voor onze gezondheid dan weer met z’n allen (langzaamaan) aan het werk te gaan. ZZP-ers en managers vrezen de toekomst. Werknemers voelen de kans op de (massa-)ontslag. Creatieve oplossingen op landelijk en lokaal niveau worden nu aangeboden, maar de verontwaardiging over de stilstaande economie groeit.

Hierbij ligt zeker niet alleen een verantwoordelijk in Den Haag. Juist lokale bestuurders kunnen ondernemers (met en zonder personeel) mogelijkheden bieden. Hoe gaat een gemeente een geleidelijk economisch verkeer weer begeleiden? Krijgen markten, bedrijven, locaties, etc. voorrang? Wanneer mag een grote diversiteit aan culturele activiteiten? Zo lang als je nu geen antwoorden formuleert op deze vragen, zal de verontwaardiging over het niet kunnen uitoefenen van je beroep groeien. Welk antwoord heb je nu al klaar als straks Den Haag langer blijft zwijgen? Waar én voor wie sta je eigenlijk als gemeente?

Waarom de ene gemeente wel?

De Italianen zijn boos op ons. De Duitsers hebben openlijk kritiek op het inkoopbeleid van de Verenigde Staten op de vliegvelden in China. De Amerikanen zijn op hun beurt weer boos op de Chinezen. En de Spanjaarden vinden het tegen houden van hulpmiddelen in Turkije onverantwoord. Waar ooit eenheid in Europa (en de wereld) werd nagestreefd, is er geografische verontwaardiging over het gedrag van de diverse regeringen.

Dit lijkt op wereldschaal geen probleem voor het lokale openbaar bestuur, maar er zijn meer geografische lijnen waar langs de verontwaardiging groeit. De ogenschijnlijke groei van besmetting op de bible belt. Maar bovenal het verschil in beleid tussen gemeenten gaat tot verontwaardiging leiden. Als straks de ene gemeente toerisme toelaat en de andere het afhoudt, hoe leg je dat uit? Op welke manier hou je het beeld over je toeristische trekpleister positief als je nu mensen weert?  Ook zijn er gemeenten die meer ondersteuning bieden aan kinderen in het onderwijs dan andere gemeenten. Of in de inzet rondom Wmo. We hebben het in Nederland lokaal georganiseerd. Dit betekent dat in de tweede golf de verontwaardiging over divers beleid tijdens de coronacrisis zal groeien.

Communicatieadviseur is meer dan de mond

Woordvoerderschap is een belangrijke taak binnen het lokaal bestuur. Je bent als communicatieadviseur veel meer. Niet zo zeer de mond, maar juist de oren van het ambtelijk apparaat. Daarnaast ben jij de persoon die de medewerkers van de gemeente van de juiste informatie en competenties moet voorzien, zodat ook zij in de uitvoer van hun taken de inwoners goed te woord kunnen staan. Nu is het argument ‘een crisis vraagt van ons allemaal wat’ nog geldig, maar in de tweede golf moet je je communicatie nog beter op orde krijgen. Inspelen op deze tweede golf begon gisteren al.